Storytelling

“Ik ken hem nog maar drie weken en ik mag al achterom lopen”, roept outreachend medewerker Roeland over zijn schouder. We lopen over het tuinpad van Willem. Aan weerszijden staat het onkruid een meter hoog. De achterdeur draait krakend open. Binnen is het bedompt en rokerig. Een oude man in een smoezelig trainingspak ligt op een aftandse bank voor de televisie. Onder zwaar gesteun en gekreun komt hij overeind en schuift bij ons aan tafel. Voor me staan een volle asbak en een bord met etensresten. Op het aanrecht hoopt een verzameling bierflesjes zich op. “Hoe gaat het met je?”, vraagt Roeland. Willem trekt zijn gevlekte T-shirt omhoog. Zijn dikke buik is bedekt met rode uitslag en witte schilfers: psoriasis. “Ik ben al een paar weken niet in het ziekenhuis geweest”, vertelt hij. “Er is geen vrijwilliger om me te brengen.” Stilte. “Zal ik regelen dat iemand je brengt?”, vervolgt Roeland. Willem knikt. Ik kijk wat om me heen in het kleine huisje. Mijn blik kruipt omhoog naar het plafond en valt op een paar rottende gipsplaten. Terwijl Willem zijn vijfde sjekkie draait, zakt er een spin naar beneden. Hij landt voor mij op de eettafel. “Geeft niets, ik heb er in die hoek nog drie”, wijst Willem. (Lees het hele verhaal en de inleiding van ’25 Visies op verandering’ hier)

Visies op verandering

Willems verhaal is het begin van de inleiding die ik schreef voor het boekje ’25 Visies op verandering’. Een uitgave van Leviaan. Het boekje vertelt in 25 interviews met welke uitdagingen cliënten, medewerkers en externe relaties van Leviaan te maken hadden in de aanloop naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Welke voordelen brengt de Wmo met zich mee. En welke nadelen kleven eraan.

Met de invoering van de Wmo werd de verantwoordelijkheid voor de zorg aan mensen als Willem overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten. Deze gemeenten waren niet allemaal even goed op de hoogte van de werkwijze en de toegevoegde waarde van Leviaan. Natuurlijk overlegde de organisatie feiten en cijfers aan de verantwoordelijke wethouders. Daarnaast liet ze dit boekje schrijven. Een belangrijke zet. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen zich meer betrokken voelen bij het lezen van een persoonlijk verhaal. We kunnen ons lastig inleven in het lot van een grote groep mensen. Het verhaal van één enkele persoon spreekt tot de verbeelding en zet aan tot actie. Zo werkte het ook met het verhaal van Willem. De betrokken gemeenten hebben nu een duidelijk beeld van de toegevoegde waarde van Leviaan voor haar kwetsbare inwoners.

Haakjes en helden

Verhalen hebben een magische werking. Ze prikkelen onze verbeelding en nemen ons mee in de belevingswereld van de verteller. Een goed verhaal heeft zo veel kracht dat het revoluties veroorzaakt en wereldbeelden kantelt. Het boek ‘De negerhut van Oom Tom’ van Harriet Beecher Stowe had in 1852 een enorme invloed op de heersende opvatting ten aanzien van slavernij in Noord-Amerika. Rasvertellers als Martin Luther King en Mahatma Gandhi kwamen dichter bij het verwezenlijken van hun idealen door het vertellen van verhalen.

Maar wat maakt een verhaal nu tot een goed verhaal? Er zijn diverse verteltechnieken die ervoor zorgen dat een verhaal blijft hangen bij de luisteraar. Een goed verhaal schets een heldere, concrete situatie, die ons in staat stelt een ‘avontuur’ mee te beleven. Een goed beschreven hoofdpersoon, een (anti)held, doet dienst als voorbeeld. We hebben (anti)helden nodig om ons aan te spiegelen en om van te leren. Onverwachte elementen (haakjes), een plotselinge wending of een bijzonder plot grijpen ons aan en zetten het vertelde vast in ons geheugen. In een goed verhaal is, naast een duidelijke boodschap, ook ruimte voor interpretatie. Het zet de lezer aan het werk en laat hem zichzelf de vraag stellen: ‘what’s in this for me?’

Een goede verteller roept dus concrete beelden op. Beelden die nawerken in het geheugen. Hierdoor onthouden we een verhaal beter dan feiten en cijfers. Zo onderscheidt een verhaal zich van zakelijke informatie. Een een beeld van een hulpbehoevende burger, zoals Willem, treft een wethouder. Een rapport met cijfers en feiten kan hij makkelijker naast zich neerleggen.

Storytelling voor bedrijven

Als ik mijn werk goed gedaan heb, heeft u zich bij het lezen van bovenstaand verhaal ook afgevraagd: ‘what’s in this for me?’ Wat maakt goede verhalen nu zo belangrijk voor uw bedrijf?

In de meeste organisaties barst het van de verhalen. Verhalen van klanten en medewerkers. Verhalen over de organisatie en haar product(en). Het is de kunst om juist die verhalen te vinden, die relevant zijn voor het uitdragen van uw boodschap. Goede verhalen zijn belangrijk omdat het in de (bedrijfs)wereld steeds om verleiding gaat. U wilt klanten ertoe verleiden uw product te kopen. U wilt een gemeente verleiden uw dienst te subsidiëren. U wilt de juiste medewerkers verleiden voor u te komen werken. Om mensen te overtuigen van uw missie, uw visie of uw product, heeft u goede verhalen nodig. Verhalen die de toegevoegde waarde en betekenis van uw bedrijf helder uiteenzetten, zonder te vervallen in abstracte zinsneden als ‘wij zetten de klant centraal’ of ‘wij zijn een innovatieve organisatie’. Dergelijke boodschappen wilt u met uw bedrijf zeker overbrengen. Verhalen, die op het netvlies van de luisteraar tot leven komen, zijn hier bij uitstek geschikt voor.

Bent u benieuwd naar de bedrijfsverhalen die ik inmiddels geschreven heb? Neem dan een kijkje tussen mijn bedrijfspublicaties. Behoefte aan een vrijblijvend gesprek of een offerte? Neem dan contact met mij op.